سیستم تامین روشنایی معابر نه تنها باید از نظر خصوصیات فنی کفایت داشته باشد،بلکه از جنبه های ایمنی،ارگونومی،بهداشتی،روانشناسی و هنری نیازهای استفاده کنندگان را برآورده نماید. روشنایی معابر بطور کلی می بایست دارای خصوصیات زیر باشد :
–متوسط شدت روشنایی معابر با حدود توصیه استاندارد مطابقت نماید . –طیف نور باید متنا سب با محل مورد طراحی باشد،بطوری که رنگ دهی لازم را دارا باشد.
– یکنواختی روشنایی در حداکثر ممکن رعایت شود و سایه روشن محسوس ایجاد ننماید. –منابع روشنایی در زاویه دید عابرین یا راکبین قرار نگیرد. منحنی توزیع نور چراغ متنا سب با محل مورد استفاده باشد.
– میزان مصرف انرژی مورد نیاز با استفاده از لامپ های LED و استفاده موردی از انرژی خورشیدی به حداقل برسد.
قانون روشنایی معابر
بر طبققانون روشنایی معابر، روشنایی معابر بر عهده شرکت توزیع نیروی برق است و روشنایی خیابان، پارک، پیاده رو، میادین و فضای سبز بر عهده شهرداری هاست. علاوه بر این، شهرداری ها موظفند به هرس شاخ و برگ گیاهان و درختان کاشته شده در معابر بپردازند تا شاخ و برگ درختان، مانع از روشنایی معابر و کم شدن نور چراغ معابر نگردد. بر طبق قانون روشنایی معابر، از عوامل موثر در روشنایی معابر که باعث محدودیت در حوزه دید و خستگی چشم و اختلال در دید بیننده می شود؛ خیرگی است که از عوامل پیدایش آن می توان به بازتابش بیش از حد نور و استفاده از چراغ های نامناسب با محل مورد نظر اشاره نمود. هرچه چراغ معابر در ارتفاع بالاتری قرار بگیرند؛ میزان خیرگی که چشم بیننده را آزار می دهد؛ کمتر است. عامل تاثیر گذار دیگر در روشنایی معابر، بازتابش نور از منبع نوری، مانند: چراغ، به چشم بیننده است و درخشندگی نام دارد. عامل موثر بعدی، یکنواختی نور است که عاملی مهم و کلیدی در قانون روشنایی معابر است و باید بر طبق استاندارد روشنایی، نوری که بر سطح معابر می تابد؛ به صورت یکنواخت همه سطح زمین را روشن کند.
سرویس و نگهداری سیستم روشنایی معابر
در طي طول عمر تاسيسات روشنايي، نور چراغها به شكلي تصاعدي كاهش مي يابد. نرخ اين كاهش، تابعي از شرايط محيطي، نحوه عملكرد و عمر تجهيز ميباشد. بنابراين در طراحي روشنايي بايد اين افت را به گونه اي مدل كرد. به همين منظور در طراحي سيستمهاي روشنايي اين كار با استفاده از ضريب نگهداري انجام مي شود. اين ضريب هر چه بزرگتر بوده و به يك نزديكتر باشد، نشاندهنده اختلاف كوچكتر بين حداقل و حداكثر روشنايي معبر مي باشد. به همين دليل بايد در طول زمان بهره برداري، كاهش نور تاسيسات روشنايي را با اجراي برنامه هاي تعمير و نگهداري مناسبي كه مشتمل بر نظافت چراغها و تعويض لامپها ميباشد، كمتر نمود تا اين ضريب بزرگتر باشد. در اين برنامه علاوه بر تعويض لامپها و نظافت چراغها، جايگزيني قطعات معيوب، بررسي واشرها و تجهيزات نوري و نظارت بر تاسيسات روشنايي نيز انجام مي شود. البته در خصوص نظافت چراغها لازم به ذكر است كه با انجام آن هرچند استهلاك برخي از اجزاي چراغ كاهش مييابد، اما استهلاك برخي ديگر از اجزاي آن دائمي بوده و به مرور زمان حتي بيشتر نيز ميشود. اين نرخ استهلاك به كيفيت مواد اوليه و درجه حفاظت (IP ) چراغ بستگی دارد. به همين دليل گاهي براي بهبود عملكرد نوري چراغ، سيستم نوري و يا حتي كل آن تعويض ميشود. در خصوص تعويض لامپها نيز روشهاي مختلفي وجود دارد. انتخاب روش مناسب براي انجام اين كار با مقايسه هزينه تعويض لامپهاي سوخته با هزينه تعويض گروهي آنها صورت مي پذيرد. به همين دليل فاكتورهاي مختلف موثر بر كاهش نور تجهيزات تعیین ميشود و داده هاي اندازه گيري شده تجربي در اختيار كاربر قرار ميگيرد تا به كمك آنها بتواند ضرايب نگهداري انواع سيستمها را استخراج نمايد. ضرايب نگهداري استخراج شده بايد در محاسبات طراحي روشنايي استفاده شوند. همچنين لازم است روشهايي براي تخمين دوره هاي زماني تعمير و نگهداري اقتصادي و توصيه هايي براي تكنيكهاي نظافت تجهيزات تعریف شود. با توجه به اين كه در روشنايي معابر، سازه هاي مكانيكي پايه ي چراغ از اهميت قابل توجهي در عملكرد كل تأسيسات برخوردار بوده و داراي فاكتورهاي ايمني مهم مربوط به خود ميباشد، ضروری است که نسبت به وضعیت پایه ها از نظر خوردگی، خمیدگی، تصحیح ارتفاع، اتصالات و جوشکاریها، ترمینال ها، ارتینگ و دریچه های دسترسی و همچنین رنگ آمیزی رسیدگی و تعمیرات لازم را انجام داد. با توجه به ملاحظات كاري و محيطي، نگهداري و تنظيم صحيح چراغ نيز يك فاكتور مهم در اين زمينه ميباشد كه می بایست بدان توجه نمود.